Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanıİletişim
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanıİletişim
Vajinismus Denizli ve bütün dünyada yaygın olarak görülen bir sorundur. Ülkemizde her 10 evli çiften birinde çeşitli derecelerde vajinismus kliniğine rastlanır. Ancak ülkemizdeki ve Denizlideki sıklığı Avrupa ülkelerine oranla daha fazladır.
Vajinismus ilişki sırasında istemsiz vajinal kasılmalar olmasıdır. Kadınlarda cinsel ilişkinin yaşandığı anatomik bölge vajinadır. Vajina, aynı zamanda üreme sisteminin önemli bir parçasıdır. Vajina uzayabilme ve genişleyebilme özelliğine sahiptir. Bu yüzden esnek bir yapısı bulunur. Doğum sırasında 15-20 cm'ye kadar esneyebilir. Bu sayede normal doğum rahatlıkla gerçekleşir.
Bilinçaltına yerleşmiş bir takım kaygı, korku ve yanlış cinsel bilgiler vajinismus zemininin hazırlanmasında önemli rol oynar. İlişki sırasında vajinal kanalı çevreleyen kaslar ve pelvik taban kasları istemsiz olarak kasılır. Böylece cinsel birleşme (vajinal penetrasyon) imkansız hale gelir. Vajinismus problemi olan kadınlarda kasılmalara bağlı vajina kanalı kapanır. İlişki sağlanamaz. Bu durumdaki bir kadın Denizli vajinismus tedavisi için başvurur.
Bu hastalıkta kasılmalar sadece vajinal bölgede değil hastalığın ileri evresinde tüm vücutta olur. Bu yüzden ilişki denemeleri yorgunluk, bitkinlik ve yaygın kas ağrıları ile sonlanır. Erken evrede ilişki kısmen sağlanabilirken ileri evrede mümkün değildir. Vajinismusta sadece ilişki sorunları yaşanmaz. Kadın kendi genital bölgesine dokunamayabilir. Parmak girişlerini yapamayabilir. Hatta kendi vajinasını görmekten dahi korkanlar vardır.
Vajinismus kliniği olan bir kadın cinsel birleşme esnasında panik atak benzeri bir durum yaşar. Tüm vücutta yaygın kasılmalar olur, bacaklarını kapatır, eşini elleri ve bacakları ile iter, kendisini geri çeker. Eşi ise bu durumda ne yapacağını bilemez. Çoğu çiftte erkek bu sorunu anlayışla karşılar. Vajinismusta yaşanan panik atak hali bilinçaltındaki kaygı, korku, endişe ve önyargılara bağlı şekillenir.
Yaşanan panik atak hali fiziki olarak da kendini belli eder. Kadının kalp atışları hızlanır, solunum sayısı artar. Cinsel ilişki sırasında kadın nefes nefese kalır. Yaşadığı korku ve paniğe bağlı kendini kasar. Cinsel birleşmenin bu şekilde devam etmesi imkansızdır. Vajinal kaslardaki kasılmalara bağlı genital bölgede yoğun ağrı ve kramplar olur. Sonrasında kadın eşini iterek reddeder ve ilişkiyi bitirir.
Vajinismus belirtileri herkes de aynı değildir. Ancak ortak problem ilişkiye girememe ve cinsel birlikteliğin tam anlamıyla olmamasıdır. Vajinismus hastalığı bazı kadınlarda cinsel ilişki sırasında ağrı şeklinde kendisini belli eder. Vajinismus belirtileri bir veya daha fazla olabilir. Vajinismus belirtileri klinik durumun derecesine göre değişir.
Vajinismus Denizli ilinde her kadında aynı şiddette değildir. Kimi kadın cinsel ilişkiye kısmen izin verirken kimi kadında ise yoğun bir kasılma, korku ve geri çekilme durumu yaşanır. Belirti ve bulguların derecesine göre vajinismus hastalığı 5 evredir. Her evrenin tedaviye tepki süresi aynı değildir. Tedavi benzer olsa da ileri evre vajinismus hastalığında farklı tekniklerde yapılabilmektedir. Vajinismus evresi tam olarak ancak jinekolojik muayene ile anlaşılır.
Evre 1 Vajinismus hastalığı: Bulguların en hafif olduğu evredir. Bu hastalar muayene sırasında vajinal kasılmaları kontrol edebilir.
Evre 2 Vajinismus hastalığı: Bulguların orta derecede olduğu vajinismus evresidir. Bu evredeki hastalar jinekolojik muayene sırasında vajinal kasılma yaşar.
Evre 3 Vajinismus hastalığı: Bulguların orta-üst seviyede görüldüğü vajinismus evresidir. Hasta jinekolojik muayene sırasında kendini geriye çeker. Muayeneye olmamaya çalışır. Vajinal ve pelvik taban kaslarında muayene sırasında yoğun kasılmalar olur.
Evre 4 Vajinismus hastalığı: İleri derece vajinismus evresidir. Bu evredeki vajinismus hastaları jinekolojik muayenede kendini geri çeker. Muayene sırasında bacaklarını kapatmaya çalışır. Doktor jinekolojik muayeneyi yapamaz.
Evre 5 Vajinismus hastalığı: En şiddetli vajinismus derecesidir. Yoğun bir korku ve panik hali bulunur. Jinekolojik muayene hiçbir şekilde yapılamaz. Kadın kendini geriye çeker, bacaklarını kapatır ve panik atak benzeri bir hal yaşar.
Vajinismus hastalığının çözülmesinde en önemli noktalardan biri kadının kendi cinsel bölgesini tanımasıdır. Ayna ile kadının kendi genital bölgesini incelenmesi tedaviye uyumda oldukça önem kazanır. Görsel bir incelemenin ardından, kadın aşamalı olarak dokunma ve masaj uygulamaları yapar. Bunun yanında tedavide nefes ve kegel egzersizleri, dilatör ve maket egzersizleri de kullanılır. Ayrıca duruma göre parmak egzersizleri veya gevşetici, genişletici egzersiz çalışmaları da yapılır. Bu egzersizlerin çoğunu kadın evde kendi başına uygulayabilir.
Denizli vajinismus tedavisinde egzersizler ve psikoterapi anahtar rol oynar. Kegel egzersizleri pelvik taban kaslarının kontrol altına alınmasında kullanılır. Vajinismus tedavisinde kegel egzersizleri sıklıkla yapılır. Kegel egzersizleri vajinismusu tedavide tek başına yeterli olmaz. Ancak diğer egzersizlerle birlikte kasılmaların hafiflemesinde çok faydalıdır.
Ayna ile genital bölgenin incelenmesi bir diğer vajinismus egzersizidir. Ayna egzersizleri vajinismusta genital bölgeyi tanıma ve cinsel bölge ile ilişkili yanlış düşünce ve korkuları ortadan kaldırmada oldukça yardımcı olur. Bu egzersizler kişinin cinsel organını tanıması açısından çok önemlidir. İç ve dış genital dudaklar, klitoris organı, idrar çıkışı kanalı ve kızlık zarı gibi yapılar ayna ile rahatlıkla görülebilir.
Genital bölgeyi ayna ile değerlendirmek için önce bacaklar yanlara açılır, iç dudaklar ise dışa doğru açılır. Vajinismus hastalarının çoğu cinsel organlarını hiç incelememiştir. Ayna ile bakarak genital alanı tanımak vajinismuslu kadınları rahatlatarak cinsel ilişkiye karşı olan olumsuz bakışı düzeltir. Çünkü insanlar bilmediği şeylere karşı korku ve endişe hisseder.
Vajinismus hastalığındaki tedavi yaklaşımlarından biri de dokunma ve vajinal masaj egzersizleridir. Cinsel bölgeyi tanıdıktan sonra dış dudaklara, iç dudaklara ve klitorise dokunup masaj yapmak rahatlama sağlar. Dokunma egzersizlerini hemen yapmak yerine aşamalı şekilde yaparak ilerleme sağlamak daha faydalıdır. Dokunma ve masaj ile yapılan egzersizler aynı zamanda haz alma için de faydalıdır. Vajinismusun kliniğinde yatan endişeler haz alma duyusunu da baskılar. Masaj yapmak ve dokunma haz almayı kolaylaştırarak tedavide fayda sağlar. Dokunma egzersizleri ilk başta kadın tarafından yapılsa da tedavinin ilerlemesi ile birlikte erkekte bu egzersizlere katkı sağlar. Dokunurken haz bölgeleri ve klitorisi hissetmek kişideki kaygı ve endişeleri azaltır, rahatlama sağlar.
Vajinal dilatörler vajinismus için kullanılan bir diğer tedavi yöntemidir. Dilatörler vajina içine ilerletilen tüp benzeri aletlerdir. Vajinal dilatör egzersizlerini kadın evde kendi evinde yapabilir. Ancak bu tür vajinismus tedavileri kontrollü ve doğru olması bakımından mutlaka bir doktora danışarak yapılmalıdır. Yanlış uygulandığında problem olabilir.
Denizli vajinismus parmak egzersizleri tek ve çift parmak kullanılarak yapılabilir. vajina içine giriş yapılmaya çalışılır. Parmak egzersizleri genellikle dokunma masajı sonrası uygulanır. Genital ıslanmanın yeterli olması gerekir. Gerekli hallerde vajinal kayganlaştırıcılar da kullanılır. Daha sonra iki parmak ve eşin parmağı ile egzersizlere devam edilir. Parmak egzersizleri ile genital kaslar gevşetilerek kasılmalar aşamalı olarak azaltılır. Bununla birlikte çiftlerin çoğunda özgüveni artırdığı görülmüştür.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı