Kızlık Zarı Çeşitleri ve Özellikleri

Kızlık Zarı Çeşitleri

Kızlık zarı kişiler arası farklılık gösteren bir dokudur. Belirli fiziksel özelliklerimiz gibi kızlık zarı da kadınlar arasında farklı görünümlerde olabilir. Kızlık zarının yapı özellikleri yanında anatomik görünümü de çeşitlilik arz eder.

Kızlık zarı kabaca 2-3 cm çaplı halka şeklinde bir yapıdır. Ortasında 10-15 mm çapında küçük bir delik bulunur. Eğer bu delik çapı 20 mm üzerine çıkarsa kızlık zarı ilişki sırasında esneyerek bozulmayabilir. Kızlık zarı kalınlığı ise yaklaşık 2-3 mm kadardır.

Kızlık zarının esneme özelliğini, içerdiği bağ doku yapısındaki kollojen ve elastin miktarı belirler. Bir kızlık zarı ne kadar esnek olursa kanama olasılığı da o kadar azalır.

Kızlık zarı halka şeklinde olsa da ortasında bulunan açıklık onun çok çeşitli görünümlerde olmasına neden olur. Bu nedenle kızlık zarı çeşitleri incelenirken temelde 2 ana grup altında değerlendirme yapılır. Bunlardan ilki anatomik görünüme göre diğeri ise doğal yapı özelliklerine göre sınıflandırmadır.

Anatomik Görünümlerine Göre Kızlık Zarı Çeşitleri

Yuvarlak kızlık zarı (halkasal, anüler hymen): Yuvarlak kızlık zarı muayene sırasında en sık saptanan (%70-90) kızlık zarı çeşididir. Bu şekildeki bir kızlık zarında ortada yuvarlak bir delik bulunur. Kızlık zarı bu nedenle vajina girişinde halka gibi görünür. Kadınlar arasında kızlık zarı delik çapı normalde 10-20 mm arasında değişir. Açıklığın çapı eğer 20 mm üzerine çıkarsa bu tip kızlık zarına duhule müsait kızlık zarı denir. Kızlık zarı açıklığının fazla olması ilk gece kanamasının (gerdek gecesi kanaması) görülmemesine neden olabilir.

Hilal görünümlü kızlık zarı (kresentrik, yarımay hymen): İkinci sıklıkta görülen kızlık zarı çeşididir. Kresentrik hymen yaklaşık %5-10 oranında görülür. Kızlık zarı üst kesiminde daha incedir. Bu da kızlık zarının hilal şeklini almasına neden olur. Ortasında bulunan açıklık boyutu normal olduğu sürece bir önem arz etmez. Yarımay kızlık zarında kızlık zarı genellikle ilişki sırasında hemen yırtılmaz.

Bölmeli kızlık zarı (septalı hymen): Bölmeli kızlık zarı tipine muayene sırasında nadiren rastlanır. Görülme sıklığı yaklaşık %1-2’dir. Kızlık zarı deliği zar ile aynı yapı özelliği gösteren bir doku tarafından ikiye bölünmüştür. Septalı hymen olan bir kadında ilişkiye girmede zorlanma veya ağrılı ilişki olabilir. Bu nedenle kızlık zarındaki bölmenin ufak bir ameliyatla alınması gerekebilir.

Doğal çentikli kızlık zarı (notched hymen): Kızlık zarı kenarında önemsiz küçük bir girinti vardır. Ancak muayene sırasında bu girinti zedelenme ile karışabilir. Bu girintili kenar yapısı doğuştan gelen bir özelliktir.

Yarı bölmeli kızlık zarı (subseptat hymen): Yarı bölmeli kızlık zarında kızlık zarının kenar kısmından bir parça deliğe doğru sarkar. Sarkan bu doku parçası genellikle küçük boyutlu olduğundan bir sorun oluşturmaz. Ancak büyük boyutlarda olursa ilişkiye girmede sıkıntı yaratabilir. Tedavisi bu parçanın cerrahi çıkarılması şeklindedir.

Dudak şeklinde kızlık zarı (labial hymen): Labial kızlık zarında açıklık ön arka hat boyunca kısa çapı dar oval şeklindedir. Bu görünümden dolayı dudaksı kızlık zarı adını almıştır. Dudaksı kızlık zarına muayene sırasında çok nadir rastlanır. Çoğunlukla ilişki sırasında bir problem oluşturmaz.

Elek kızlık zarı (kribriform hymen): Eleksi kızlık zarında büyüklü küçüklü çok sayıda delik bulunur. Oldukça nadir (%0,1-1) görülür. Elek kızlık zarı olan bayanlar ilişkiye giremeyebilir. Elek kızlık zarı tedavisinde kızlık zarı cerrahi olarak açılır.

Saçaklı kızlık zarı (fimbrial hymen): Saçaklı kızlık zarında kenar yapısı saçaklı, püsküllü bir şekle sahiptir. Kızlık zarı muayenesi sırasında seyrek görülen bir çeşididir.

Küçük delikli kızlık zarı (mikroperfore hymen): Kızlık zarı deliği çok ufaktır. Delik çapı 10 mm’nin altındadır. İlişkiye girme zorluğu yaşatabilir. Küçük delikli kızlık zarı olan bayanlarda adet kanaması vajinadan tam olarak atılamayabilir. Bunun sonucu olarak içerde bir miktar kalır. Bu da vajinal enfeksiyon ya da akıntıya neden olur. Tedavide kızlık zarı cerrahi olarak açılıp genişletilir.

Girintili veya düzensiz kızlık zarı (dentriküler hymen): Kızlık zarı iç kenarında ufak girintiler vardır. Klinik bir önem arz etmez. Kızlık zarı muayenesinde kenar zedelenmeleri ile karıştırılabilir.

Doğal Yapı Özelliklerine Göre Kızlık Zarı Çeşitleri

Kızlık zarının doğuştan gelişmemesi (agenetik hymen): Kızlık zarı bazı kadınlarda doğuştan bulunmaz. Kızlık zarı embriyonel gelişim sırasında vajina girişindeki bir kabarıklıktan oluşur. Fetal dönemde kızlık zarı oluşumunu etkileyen bir sorun olursa kızlık zarı gelişemez. Bu durumda ya hiç oluşmaz veya kalıntı ufak bir kızlık zarı bulunur.

Kapalı kızlık zarı (imperfore hymen): Kızlık zarı deliği yoktur. Kızlık zarı ortasında doğuma yakın dönemde veya hemen sonra ufak bir açıklık oluşur. Eğer bu açıklık oluşmazsa kızlık zarı deliği olmaz. Zar vajinal girişi kapatır. Bunun sonucunda adet kanı ve vajinal salgılar içerde birikir. İçerde biriken kan ve sıvı alt batın ağrılarına neden olur.

Kapalı kızlık zarı muayenede kolaylıkla teşhis edilebilir. Tedavisinde kızlık zarı ameliyatla açılarak içerde biriken içerik boşaltılır.

Kalıntı kızlık zarı (remnant hymen): Remnant hymen kızlık zarının doğuştan tam gelişmemesi sonucu vajinal girişte kalıntı bir doku parması kalmasıdır. Kalıntı kızlık zarı olan birinde ilişkide kızlık zarı kanaması olmaz.

Doğum yapanlarda kızlık zarı (multipar hymen): Doğum sonrası yırtılmış olan kızlık zarı parçaları vajinal duvara doğru iyice açılarak, iyileşip nodüler bir hal alır. Kızlık zarının bu görünümüne caruncula mirtiformis adı verilir.

Bütünlüğüne Göre Kızlık Zarı Türleri

Esnek kızlık zarı (elastik hymen): Esnek kızlık zarı yapısı olanlarda, delik çapı genellikle 20 mm den fazladır. İlişki sırasında kızlık zarı elastik yapısı nedeniyle dışa doğru açılarak daha fazla genişleyebilir. Kızlık zarınının bu şekilde normalin üzerinde açılması kenar kısımlardaki gerilme kuvvetinin azalmasına neden olur. Bu da kızlık zarının ilişki sonunda tekrar eski haline gelmesine yol açar. Esnek kızlık zarı olanlarda ilişkide kızlık zarı kanaması olmayacaktır. Çok nadiren sonraki ilişkilerde kızlık zarı kanaması olabilir.

Bozulmuş, yırtılmış, deforme kızlık zarı: Kızlık zarı ilişki ya da ilişki dışı birçok nedene bağlı bozulabilir. Kızlık zarının en sık bozulduğu yerler saat 5,6 ve 7 hizalarıdır. Bozulmuş bir kızlık zarı muayene ile anlaşılabilir.

Kalınlığına Göre Kızlık Zarı Çeşitleri

İnce kızlık zarı: Kızlık zarı şeffaf bir yapı özelliği göstermez. Ancak kalınlığı 2 mm den az olan kızlık zarına ise ince yapılı kızlık zarı adı verilir.

Kalın kızlık zarı (etli, rijit hymen): Kızlık zarı kalınlığının 3 mm den fazla olmasına rijit kızlık zarı adı verilir. Kızlık zarının kalın ve etli olması ilişkiye girmede zorlanmaya ve kızlık zarı kanamasının fazla olmasına neden olabilir. Böyle bir durumda doktor müdahalesi gerekir.