Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanıİletişim
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanıİletişim
Hamilelik döllenmiş bir yumurta ile başlar. Normalde, döllenmiş yumurta rahim içi zara yapışır. Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim içi zar dışında tutunması ve gebeliğin rahim dışında devam etmesine denir.
Dış gebelik genellikle yumurtaları yumurtalıklardan uterusa taşıyan fallop tüpünde görülür. Bu tip dış gebelik, tubal gebelik olarak adlandırılır. Bazen, yumurtalıklar, karın boşluğu veya rahim ağzı gibi vücudun diğer bölgelerinde de ektopik gebelik oluşabilir.
Dış gebelik normal süreçte ilerleyemez. Döllenmiş yumurta hayatta kalamaz ve büyüyen gebelik dokusu tedavi edilmezse hayatı tehdit eden kanamaya neden olabilir.
İlk başta herhangi bir belirti olmayabilir. Bununla birlikte, ektopik gebeliği olan bazı kadınlar, hamileliğin olağan erken belirti veya semptomlarına sahip olabilir. Bunlar; adet gecikmesi, memelerde hassasiyet ve bulantı gibi semptomlardır.
Hamilelik testi yapılırsa sonuç olumlu olacaktır. Yine de, ektopik gebelik normal şekilde devam edemez. Döllenmiş yumurta uygunsuz yerde büyüdükçe, belirti ve semptomlar daha belirgin hale gelir.
Genellikle, ektopik gebeliğin ilk belirtisi hafif vajinal kanama ve pelvik ağrıdır. Fallop tüpü kaynaklı ektopik gebeliklerde kanama sonucu, omuz ağrısı veya bağırsak hareketliliği olabilir. Spesifik semptomlar kanamanın nereden olduğuna ve hangi sinirlerin uyarıldığına bağlıdır.
Döllenmiş yumurta fallop tüpünde büyümeye devam ederse, tüpün yırtılmasına neden olabilir. Bu durum ağır batın içi kanamaya yol açabilir. Hayatı tehdit eden olayın belirtileri arasında aşırı baş dönmesi, bayılma ve şok bulunur.
Ektopik gebeliğin herhangi bir belirtisi veya semptomu varsa, acil tıbbi yardım gerekir;
Tubal gebelik en yaygın ektopik gebelik türüdür. Döllenmiş yumurta uterusa doğru ilerlerken sıkıştığında görülür.
Genellikle fallop tüpü iltihap nedenli zarar görür veya deforme olursa bu durum görülebilir. Hormonal dengesizlikler veya döllenmiş yumurtanın anormal gelişimi de bu durumda rol oynayabilir.
Dış gebelik geçirme olasılığınızı artıran bazı faktörler şunlardır;
Önceki ektopik gebelik: Daha önce bu tür bir hamilelik geçirdiyseniz, başka bir hamilelik geçirme olasılığınız daha yüksektir.
Enflamasyon veya enfeksiyon: Bel soğukluğu veya klamidya gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar tüplerde ve yakındaki diğer organlarda iltihaplanmaya neden olabilir. Dış gebelik riskinizi artırabilir.
Kısırlık tedavileri: Bazı araştırmalar, in vitro fertilizasyon (IVF) veya benzer tedavileri olan kadınların ektopik gebelik geçirme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kısırlığın kendisi de riskinizi artırabilir.
Tubal cerrahi: Kapalı veya hasarlı bir fallop tüpünü düzeltmek için yapılan cerrahi, ektopik gebelik riskini artırabilir.
Doğum kontrol seçimi: Rahim içi araç (RİA) kullanırken hamile kalma şansı nadirdir. Bununla birlikte, yerinde bir RİA ile hamile kalırsanız, dış gebelik olma olasılığı daha yüksektir. Tüplerin bağlanması bilinen kalıcı bir doğum kontrol yöntemidir. Tüp ligasyonu sonrası hamile kalırsanız dış gebelik olasılığı artar.
Sigara içmek: Hamile kalmadan hemen önce sigara içmek ektopik gebelik riskini artırabilir. Ne kadar çok sigara içerseniz, risk de o kadar büyük olur.
Dış gebelik ağrı, kanama ve tüp yırtılması gibi risklere sahiptir. Dış gebelik, fallop tüpünün yırtılmasına neden olabilir. Tedavi gecikirse, yırtılmış tüp hayatı tehdit eden kanamaya yol açar.
Ektopik gebeliği önlemenin bir yolu yoktur, ancak riski azaltmanın bazı yolları şunlardır:
Pelvik muayene, fallop tüpü ve yumurtalıklarda ağrı, hassasiyet veya kitle alanlarının saptanmasına yardımcı olabilir. Bununla birlikte, sadece muayene ile ektopik gebelik teşhis edilemez. Teşhis için bazı kan testleri ve ultrasona ihtiyaç olacaktır.
Hamilelik Testi: Kadının hamile olduğunu doğrulamak için insan koryonik gonadotropin (B-hCG) kan testi yapılır. Bu hormonun seviyesi hamilelik sırasında artar. Bu kan testi ve ultrason tetkiki ektopik gebelik durumunu doğrulayana ya da dışlayana kadar, genellikle gebe kalındıktan yaklaşık beş ile altı hafta sonraya değin birkaç günde bir tekrarlanabilir.
Ultrason: Transvajinal ultrason, doktorun hamileliğin yerini tam olarak görmesini sağlar. Bu tetkik için vajinaya prob denen bir cihaz yerleştirilir. Ultrason rahim, yumurtalık ve fallop tüplerinin görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Görüntüleri yakındaki bir monitöre gönderir. Ultrason probunun karnınızın üzerinden hareket ettiği karın ultrasonu, hamileliğinizi doğrulamak veya iç kanamayı değerlendirmek için kullanılabilir.
Diğer kan testleri: Anemi veya diğer kan kaybı belirtilerini kontrol etmek için tam kan sayımı yapılacaktır. Ektopik gebelik teşhisi konulursa, doktorunuz transfüzyona ihtiyacınız olması durumunda kan grubunuzu kontrol etmek için testler isteyebilir.
Döllenmiş bir yumurta normal şartlarda rahim dışında gelişemez. Hayatı tehdit eden komplikasyonları önlemek için ektopik dokunun çıkarılması gerekir. Semptomlara ve ektopik gebeliğin ne zaman saptandığına bağlı olarak dış gebelik tedavisi ilaç, laparoskopik cerrahi veya abdominal cerrahi ile yapılabilir. Bu yüzden tedavinin kaç gün süreceği seçilen yönteme göre değişecektir.
Medikal tedavi: Stabil olmayan bir kanama durumu yoksa, erken ektopik gebelikler, çoğunlukla hücre büyümesini durduran bir ilaçla tedavi edilir. İlaç enjeksiyonla verilir. Bu tedaviyi almadan önce ektopik gebelik tanısının kesin olması çok önemlidir. Enjeksiyondan sonra, doktor tedavinin ne kadar iyi çalıştığını ve daha fazla ilaca ihtiyaç olup olmadığını belirlemek için başka bir B-hCG testi isteyecektir.
Laparoskopik prosedürler: Salpingostomi ve salpenjektomi, bazı ektopik gebeliklerin tedavisinde kullanılan iki laparoskopik cerrahidir. Bu prosedürde, karında, göbek yakınında veya göbekte küçük bir kesi yapılır. Daha sonra, doktor tüp bölgesini görüntülemek için bir kamera merceği ve ışık (laparoskop) ile donatılmış ince bir tüp kullanır. Salpingostomide ektopik gebelik çıkarılır. Tüp kendi kendine iyileşmeye bırakılır. Salpenjektomide ise hem dış gebelik hem de tüp çıkarılır. Hangi prosedürün uygulanacağı kanama, hasar miktarı ve tüpün durumuna göre planlanır. Ayrıca prosedür seçiminde bir başka önemli faktör, diğer fallop tüpünün normal olup olmadığının bilinmesidir.
Acil cerrahi: Ektopik gebelik eğer ağır bir kanamaya neden oluyorsa, acil cerrahiye ihtiyaç olabilir. Acil cerrahi laparoskopik olarak veya abdominal insizyonla (laparotomi) yapılabilir. Bazı durumlarda fallop tüpü kaydedilebilir. Bununla birlikte, yırtılmış bir tüp çıkarılmalıdır.
Bir kadın için gebeliği kaybetmek, kısa bir süre için bile olsa yıkıcıdır. Duyguların paylaşılması kendinizi iyi hissetmenize olanak sunacaktır. Destek için eşinize, sevdiklerinize ve arkadaşlarınıza güvenin. Ayrıca psikolojik destek için bir danışmandan yardım alabilirsiniz. Ektopik hamileliği olan birçok kadın gelecekte sağlıklı bir hamileliğe kavuşur.
Kadın vücudunda normalde iki fallop tüpü vardır. Biri hasar görür veya çıkarılırsa, yumurta diğer tüpteki bir spermle birleşebilir ve daha sonra uterusa gidebilir.
Her iki fallop tüpü de yaralanmış veya çıkarılmışsa, in vitro fertilizasyon (IVF) diğer bir seçenek olabilir. Bu prosedürle, olgun yumurtalar bir laboratuarda döllenir ve daha sonra uterusa implante edilir.
Dış gebeliğiniz varsa, başka bir ektopik gebelik geçirme riskiniz artar. Tekrar hamile kalmayı denemek istiyorsanız, doktorunuza düzenli olarak görünmek çok önemlidir. Dış gebeliği olan tüm kadınlar için erken kan testleri önerilir. Kan ve ultrason testleri, başka bir Dış gebelik durumunda erken uyarıcılardır.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı