Polikistik Over Sendromu

Polikistik Over Sendromu Nedir?

Polikistik over sendromu (PCOS),üreme çağındaki kadınlarda yaygın görülen bir hormonal bozukluktur. PCOS'lu kadınların adet arası dönemleri kısa veya uzun olabilir. Kanda aşırı androjen (bir çeşit erkeklik hormonu) seviyeleri bulunabilir. Yumurtalıklarda çok sayıda küçük sıvı dolu folikül denen yapılar gelişir. Bu yüzden yumurtalıklarda yumurtlama düzeni ve durumu bozulmuştur.

PCOS'un nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Kilo verme ile birlikte erken tanı ve tedavi, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi uzun süreli komplikasyon riskini azaltabilir.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) Belirtileri

PCOS belirtileri ve semptomları genellikle ergenlik döneminde ilk adet ile birlikte gelişir. Bazen PCOS fazla kilo alımına yanıt olarak daha sonra da görülebilir.

PCOS belirtileri ve semptomları değişkenlik gösterebilir. Bu işaretlerden en az ikisi varsa PCOS tanısı konur;

• Adet düzensizliği: Seyrek, düzensiz veya uzun menstrüel sikluslar PCOS'un en yaygın belirtisidir. Örneğin, bir yılda dokuzdan az adet sıklığı, adet dönemleri arasında 35 günden fazla süre olması ve anormal adet periyotları olabilir.
• Fazla androjen hormonu: Yüksek erkeklik hormonu seviyeleri, yüz ve vücut kıllarında artış (hirsutizm),bazen şiddetli akne ve erkek tipi kellik gibi fiziksel belirtilere neden olabilir.
• Polikistik yumurtalıklar: Yumurtalıklarınız büyümüş olabilir. Yumurtaları çevreleyen foliküller içerebilir. Bunun sonucu olarak yumurtalıklar düzenli çalışmayabilir.

Obez ve kilolu iseniz PCOS belirtileri ve semptomları genellikle daha şiddetlidir.

Doktor Kontrolü Ne Zaman Olmalı

Adet dönemlerinizle ilgili endişeleriniz varsa, kısırlık yaşıyorsanız veya kıllanma artışı, sivilce ve erkek tipi kellik tarzında belirtiler varsa doktorunuza danışın.

PCOS Nedenleri

PCOS'un kesin nedeni bilinmemektedir. Bu hastalıkta rol oynayabilecek faktörler şunlardır;

• Aşırı insülin: İnsülin, hücrelerin vücudunuzun ana enerji kaynağı olan glikozu kullanmasına izin veren pankreasta üretilen hormondur. Hücreleriniz insülin etkisine karşı dirençli hale gelirse, kan glikoz seviyeleriniz yükselebilir. Bunun sonucunda vücudunuz daha fazla insülin üretebilir. Fazla insülin androjen üretimini artırarak yumurtlamada sorunlara neden olabilir.
• Düşük dereceli inflamasyon: İnflamasyon, beyaz kan hücrelerinin enfeksiyonla mücadelesi ve buna bağlı bazı maddelerin üretimini tanımlamak için kullanılır. Araştırmalar, PCOS'lu kadınların düşük dereceli inflamasyona sahip olduğunu göstermiştir. Düşük dereceli inflamasyon polikistik overleri uyararak androjen üretimine neden olur. Bu da kalp ve damar sorunlarına yol açabilir.
• Genetik: Araştırmalar, bazı genlerin PCOS ile bağlantılı olabileceğini düşündürmektedir.
• Aşırı androjen: Yumurtalıklar anormal derecede yüksek androjen üretir. Bu da hirsutizm ve akne ile sonuçlanır.

PCOS Komplikasyonları

PCOS komplikasyonları şunlardır;

• İnfertilite,
• Gestasyonel diyabet veya gebeliğe bağlı yüksek tansiyon,
• Düşük veya erken doğum,
• Alkol dışı ileri karaciğer yağlanması hasarı: Karaciğerde yağ birikmesinden kaynaklanan ciddi bir karaciğer iltihabı,
• Metabolik sendrom: Yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri, anormal kolesterol veya trigliserit seviyeleri gibi kardiyovasküler hastalık riskinizi önemli ölçüde artıran bir klinik durum,
• Tip 2 diyabet veya prediyabet,
• Uyku apnesi: Uykuda kısa süreli solunum durması,
• Depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları,
• Anormal rahim kanamaları,
• Rahim içi zarının kanseri (endometriyal kanser).

Obezite PCOS ile ilişkili olup hastalığın komplikasyonlarını kötüleştirebilir.

PCOS Teşhisi

PCOS'u kesin olarak teşhis etmek için bir test yoktur. Antalya kliniğimizde doktorumuz, adet dönemleriniz ve kilo değişiklikleriniz dahil olmak üzere tıbbi geçmişinizle ilgili bir öykü alacaktır. Fizik muayenede aşırı tüylenme, insülin direnci ve akne belirtileri olup olmadığı kontrol edilir.

Tanı için daha sonra şunlar yapılır;

• Pelvik muayene: Doktor genital bölgeyi kitle, büyüme veya diğer anormallikler için görsel olarak ve elle muayene eder.
• Kan testleri: Hormon seviyelerini ölçmek için kan testi yapılabilir. Bu testler ile PCOS'unu taklit eden menstrüel anormalliklerin veya androjen fazlalığının olası nedenleri dışlanabilir. Glikoz toleransını ve açlık kolesterol ve trigliserit seviyelerini ölçmek için ek kan testleri yapılabilir.
• Ultrason: Doktorunuz yumurtalıklarınızın görünümünü ve rahim zar kalınlığını ulrasonografi tetkiki ile kontrol eder. Ultrason transvajinal ultrason şeklinde alttan da yapılabilir.

PCOS tanısı varsa, olası riskler için ek testler istenebilir. Bu testler şunları içerir:

• Tansiyon, glikoz toleransı, kolesterol ve trigliserit seviyelerinin periyodik kontrolleri,
• Depresyon ve anksiyete taraması,
• Obstrüktif uyku apnesi taraması.

Polikistik Over Sendromu Tedavisi

PCOS tedavisi, infertilite, hirsutizm, akne veya obezite gibi bireysel endişelerinizi yönetmeye odaklanır. Özel tedavi, yaşam tarzı değişikliklerini veya ilaçları içerebilir.

Başlangıçta orta derecede egzersiz aktiviteleriyle birlikte düşük kalorili bir diyet kilo vermeye yardımcı olur. Kilonuzdaki hafif bir azalma bile, örneğin, vücut ağırlığınızın yüzde 5'ini vermek durumunuzu iyileştirebilir. Kilo vermek, doktorunuzun PCOS için önerdiği ilaçların etkinliğini de artırabilir. Bu ayrıca kısırlığın giderilmesine de yardımcı olabilir.

PCOS İlaç Tedavisi

Adet döngünüzü düzenlemek için doktorunuz şunları önerebilir:

Hormonlu doğum kontrol hapları: Östrojen ve progestin içeren haplar androjen üretimini azaltır ve östrojeni düzenler. Hormonlarınızı düzenlemek, endometriyal kanser riskinizi azaltabilir. Anormal vajinal kanama, aşırı kıllanma ve akne belirtilerini düzeltebilir. Hap yerine, östrojen ve progestin kombinasyonu içeren bir deri yaması veya vajinal halka da tedavide kullanılabilir.

Progestin tedavisi: Progestinin 1-2 ayda bir 10 ila 14 gün alınması adet dönemlerinizi düzenleyebilir. Progestin tedavisi androjen seviyelerini düzeltmez ve hamileliği önlemez.

Yumurtlamanıza yardımcı olmak için doktorunuz şunları önerebilir;

• Oral anti-östrojen ilaçlar.
• Yumurtalıkları uyaran bazı ilaçlar.
• Tip 2 diyabet için kullanılan bir ilaç insülin direncini düzeltip, insülin seviyelerini düşürür. Prediyabetiniz varsa, bu ilaçlar ayrıca tip 2 diyabete ilerlemeyi yavaşlatabilir ve kilo kaybına yardımcı olabilir.
• Gonadotropinler: Bir çeşit hormon ilacı.

Aşırı kıllanmayı azaltmak için doktorunuz şunları önerebilir:

Doğum kontrol hapları: Bu haplar aşırı saç büyümesine neden olabilecek androjen üretimini azaltır.

Bir çeşit hormon reseptör antagonisti: Bu ilaç androjenin cilt üzerindeki etkilerini engeller. Ancak bu tip ilaçlar doğum kusuruna neden olabilir. Bu nedenle bu ilacı alırken etkili kontrasepsiyon gereklidir. Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız önerilmez.

Bir çeşit enzim blokörü içeren krem: Kadınlarda yüz tüylerinin büyümesini yavaşlatabilir.

Elektroliz: Aşırı kıllanma tedavisinde kullanılan bir yöntemdir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

PCOS'un etkilerini azaltmaya yardımcı yöntemler;

Sağlıklı bir kiloyu koruyun: Kilo kaybı insülin ve androjen seviyelerini azaltabilir ve yumurtlamayı tekrar sağlayabilir. Bir kilo kontrol programı hakkında doktorunuza danışın ve kilo verme hedeflerine ulaşmak için düzenli olarak bir diyetisyenle görüşün.

Karbonhidratları sınırlayın: Az yağlı, yüksek karbonhidratlı diyetler insülin seviyelerini artırabilir. PCOS'unuz varsa doktorunuzdan düşük karbonhidratlı diyet hakkında bilgi alın. Kan şekeri seviyenizi daha yavaş yükselten kompleks karbonhidratlar tercih edilebilir.

Aktif olun: Egzersiz, kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olur. PCOS'unuz varsa, günlük aktivitenizi arttırmak ve düzenli bir egzersiz programına katılmak, insülin direncini azaltabilir, hatta önleyebilir. Bu da kilonuzu kontrol altında tutmanıza ve diyabetten korunmanıza yardımcı olabilir.